Wigilia to wyjątkowy i magiczny dzień, który celebrujemy w gronie najbliższych nam osób.
Kolacja w tym dniu jest najważniejszą w roku, a z jej rozpoczęciem należy poczekać do pojawienia się pierwszej gwiazdki. Wigilia to także okazja do pielęgnowania tradycji naszych przodków takich jak: sianko pod obrusem, łamanie się opłatkiem, puste miejsce dla zbłąkanego wędrowca czy wręczanie prezentów.
Na stole zagości 12 potraw, które przygotowywane są na tę okazję i właśnie 24 grudnia smakują najlepiej.
Ale dlaczego akurat 12 potraw? Skąd wzięła się ta liczba?
Na początku liczba 12 potraw związana była z liczbą 12 miesięcy w roku. Jednak później ilości dań wigilijnych nadano znaczenie religijne. Ma powiązanie z liczbą apostołów towarzyszących Jezusowi Chrystusowi podczas ostatniej wieczerzy.
Jakie dania najczęściej wybieramy?
1. Zupa grzybowa
2. Kutia
3. Sałatka jarzynowa
4. Kompot z suszonych owoców
5. Pierogi z kapustą i grzybami
6. Kapusta z grochem
7. Śledź na różne sposoby
8. Karp na różne sposoby
9. Barszcz czerwony z uszkami
10. Ryba po grecku
11. Kapusta z grzybami
12. Makowiec
Polskie, tradycyjne potrawy wigilijne to naprawdę długa lista, a ich wybór w dużej mierze zależy od regionu z jakiego pochodzimy.
W większości polskich domów staramy się przygotowywać dania tak, aby wigilijny stół wyglądał pięknie, a serwowane dania miały również znaczenie kulturowe.
Wśród potraw przede wszystkim powinny znaleźć się płody ziemi, czyli ziarna zbóż, grzyby, mak.
Symbolika wigilijnych potraw
Ryba - na wigilijnym stole ryba pojawia się jako przypomnienie o chrzcie, zmartwychwstaniu i nieśmiertelności Jezusa. Aby w nowym roku liturgicznym zapanował spokój i harmonia, ryba musi znaleźć się w wigilijnym menu. Niezależnie jednak od tego, jaka ryba znajdzie się na wigilijnym stole, jej obecność jest oznaką obecności i wiary Chrystusa.
Kapusta podawana jest podczas Wigilii na wiele sposobów. Według dawnych wierzeń kapusta zawiera życiodajną siłę, dzięki której wszystko, zarówno przyroda jak i człowiek, budzą się do życia.
Fasola - znak płodności, urodzaju, oraz pieniędzy - ich przyciągania. Potrawy z fasoli miały wpływać na zgodę i miłość.
Pszenica - zboża uznawane były za znak płodności i dostatku. Szczególnie pszenica zapewniała plony i zdrowie. Dodawana jest do kutii.
Barszcz czerwony - zupa gotowana na burakach to w wielu domach tradycyjna zupa wigilijna. Z burakami związane jest wierzenie, że ten kto je spożywa doczeka sędziwego wieku, przez całe długie życie ciesząc się nieskazitelną urodą.
Grzyby reprezentują podczas Wigilii płody ziemi. Grzyb ze względu na to, że rosną w lesie, uchodzą za magiczną potrawę, wykradzioną z innego świata. Na stole wigilijnym symbolizują uleganie pokusom oraz połączenie ze światem zmarłych.
Potrawy z makiem - mak symbolizuje obfitość, a jego zjedzenie podczas Wigilii przyniesie gospodarstwu dostatek. Według wierzeń ludowych, mak był najważniejszą z wigilijnych potraw, a jego brak mógł ściągnąć na domostwo nieszczęście.
Orzechy - ich symbolika jest niezwykle bogata. Ze względu na skorupę orzech symbolizuje tajemnicę, wróżbę, płodność. Orzechy leszczyny uchodzą za symbol mądrości i witalności. Ponadto orzech uchodzi za symbol szczęścia.
Jabłko to owoc niezwykle bogaty w symbolikę. Większości ludzi owoc kojarzy się z kuszeniem Ewy w raju. Jabłko tymczasem ze względu na kulisty kształt powinno być odbierane jako symbol Ziemi, wieczności. W legendach i wierzeniach ludowych jabłko również występuje jako symbol, który odmienia losy świata.
Gruszki, figi i daktyle:
gruszka - symbolizuje stosunki międzyludzkie, zwłaszcza miłosne. Owoc ten oznacza także dobrobyt oraz długie życie;
figi - z tym owocem utożsamia się m.in długowieczność, płodność, obfitość i nieśmiertelność;
daktyle - podobnie jak figi symbolizują płodność oraz dostatek i powodzenie
Śliwki - symbol długowieczności i pomyślności, ochrony przed złem i przeszkodami. Kompot z nich musiał trafić na stół w Wigilię.
Istnieje wigilijny przesąd, który mówi, że należy spróbować wszystkich 12 potraw, aby w nadchodzącym roku każdy z miesięcy obfitował w zdrowie i dobrobyt.
W każdym domu Wigilię i święta Bożego Narodzenia obchodzi się nieco inaczej, jednak zwyczaje wigilijne i tradycje bożonarodzeniowe wciąż są żywo kultywowane przez większość Polaków.